Nguyên nhân, dấu hiệu trầm cảm ở học sinh

Trầm cảm ở học sinh là một điều đáng quan tâm ngày nay, những chuyên gia lên tiếng hiện tượng này đang có chiều hướng gia tăng đáng kể.

Bệnh lý sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tinh thần, thể chất của bệnh nhân, cùng lúc làm giảm chất lượng học tập và đời sống của mỗi học sinh.

Vấn đề trầm cảm ở học sinh hiện nay

Trầm cảm được đánh giá là một trong những rối loạn tâm lý phổ biến và có khả năng gặp ở bất kì đối tượng nào.

Bệnh lý này sẽ gây ra các triệu chứng khó chịu như buồn bã, chán nản, tuyệt vọng, không giữ được hào hứng đối với cuộc sống, suy nghĩ cực đoan,…

Trong đó, trầm cảm ở học sinh hay được biết đến là trầm cảm học đường hiện có chiều hướng gia tăng đáng kể. Hiện tượng này có thể xảy ra và trải dài trong suốt quá trình học tập tại trường của trẻ.

Bình thường, những đối tượng là học sinh, sinh viên phải luôn đứng trước những sức ép học tập, thi cử tạo ra những căng thẳng, lo lắng quá mức.

Dẫu vậy đây cũng chỉ là những biểu hiện bình thường xảy ra trong khoảng vài ngày hoặc trong quá trình thi cử. Nhưng khi các nỗi lo này kéo dài thời gian trong vòng vài tuần hoặc kéo dài hơn thì có có thể trẻ đang vướng phải chứng bệnh trầm cảm.

Theo các chuyên gia tâm lý, hiện trạng trầm cảm ở học sinh sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến suy nghĩ, cảm xúc, hành vi của bệnh nhân.

Khi ấy, người bệnh sẽ dần mất đi niềm tin vào cuộc sống, tương lai, cảm thấy chán nản, bế tắc và không hứng thú với mọi thứ diễn ra xung quanh, kể cả những điều mà mình từng yêu thích trước kia.

Dựa vào con số đã tổng hợp, trầm cảm ở học sinh có tín hiệu tăng nhanh và đang ở mức đáng cảnh báo. Cũng vì vậy, hiện trạng này ẩn chứa không ít rủi ro gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và thể chất của các trẻ em.

Nếu các biểu hiện bệnh không được sớm phát hiện và ứng dụng những phương án xử lý đúng lúc sẽ để lại nhiều hậu quả nặng nề, có khả năng cướp đi cả mạng sống của bệnh nhân.

Nguyên nhân trầm cảm ở học sinh

Trầm cảm ở học sinh có nguyên nhân xuất phát từ nhiều lí do khác nhau. Việc có khả năng xác định được chuẩn xác nguyên nhân tạo ra bệnh sẽ tham gia tích cực trong tiến trình chữa trị và cải thiện khả năng của trẻ.

Một số nguyên nhân có khả năng dẫn tới tình trạng trầm cảm ở học sinh như:

Áp lực, căng thẳng từ học tập

Ở độ tuổi học sinh, sức ép từ việc học tập, thi cử chiếm phần lớn thời gian của trẻ, đây cũng được biết đến là lý do chính có khả năng tạo nên căn bệnh trầm cảm.

Không những áp lực từ nhà trường mà nhiều bậc bố mẹ còn đặt cho con cột mốc quá cao, làm trẻ chịu nhiều sự căng thẳng trong việc học. Trẻ thường cảm thấy áp lực trước những điểm số, kỳ kiểm tra hay thi cử quan trọng.

Đặc biệt khi thành tích học tập không đạt được đúng như mong đợi của nhà trường hoặc cha mẹ sẽ làm trẻ dần lọt vào tình trạng hoang mang, lo sợ.

Một số bậc phụ huynh thường mắng trách, gièm pha và tỏ vẻ thất vọng về con, hơn thế họ còn so sánh con với bạn bè đồng trang lứa.

Điều đó không những làm trẻ bị tổn thương mà lại khiến cho trẻ không giữ được sự tin tưởng bản thân, không tin vào bản thân của mình, sống khép kín hơn.

Nếu hiện tượng này cứ liên tục xảy ra và kéo dài sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm trạng và lập trường của trẻ, từ đó tạo cơ hội cho các triệu chứng bệnh trầm cảm khởi phát.

Thiếu sự quan tâm của gia đình

Các thành viên trong gia đình được coi là yếu tố quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đối với suy nghĩ, nhận thức của trẻ trong suốt thời gian phát triển toàn diện.

Trong rất nhiều nghiên cứu các chuyên điều trị cảm thấy rằng, những trẻ được sinh sống trong những ngôi nhà hạnh phúc, đạt được nhiều sự yêu thương và quan tâm từ những người thân sẽ có ít nguy cơ mắc phải bệnh trầm cảm.

Trái lại, những trẻ trưởng thành trong gia đình có ít tình thương, cha mẹ thường xuyên cãi vã, trẻ không nhận được sự yêu thương những thành viên gia đình có có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn.

Từ đó, có thể thấy được sự quan trọng của gia đình việc hình thành suy nghĩ, cảm xúc và hành động ở trẻ. Sự lạnh nhạt, ghẻ lạnh, thiếu vắng tình thương của gia đình chính là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm ở lứa tuổi học sinh.

Sinh hoạt kém lành mạnh

Ngày nay, xã hội ngày càng phát triển, trẻ em cũng có nhiều cơ hội được giao tiếp và tiếp thu các vấn đề rộng lớn hơn.

Tuy vậy, không phải toàn bộ mọi trẻ đều có khả năng biết cách chọn lọc thông tin một cách đúng đắn. Nhiều trẻ liên tục tìm hiểu và tiếp xúc nhiều với các tệ nạn xã hội hoặc tiếp thu những lối sống không lành mạnh.

Hơn thế, độ tuổi học trò đang là quãng thời gian thích bới móc, khám phá những điều mới mẻ. Vì vậy nếu trẻ thường xuyên thu nhận những thông tin tiêu cực sẽ dần khiến trẻ hình thành những thói quen không lành mạnh.

Trẻ có khả năng xuất hiện những thói quen xấu như sử dụng rượu bia, ngủ muộn, sử dụng thuốc lá, ăn uống không khoa học, nghiện game, lười vận động, dùng vũ lực để xử lý vấn đề,….

Tình trạng này nếu không được can thiệp sớm sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát, tác động trực tiếp đến tâm lý của trẻ, lâu dần trẻ có khả năng mắc phải bệnh trầm cảm khi ở tuổi học sinh.

Bạo lực học đường

Bạo lực trường học gồm những hành động ngang ngược, thô bạo, trái với đạo đức, công lý gây xúc phạm và làm thương tổn thể xác và tinh thần, thường diễn ra trong khuôn khổ trường học.

Ngày nay hiện tượng này đang là một hồi chuông cảnh báo cho nền Giáo dục, nổi bật là ở Việt Nam. Theo số liệu tổng hợp được, những năm gần đây hiện trạng này đang có chiều hướng leo tăng và hiện vẫn chưa có biện pháp khắc phục hiệu quả.

Bạo lực học đường không chỉ đơn thuần là những hành bị đánh đập, bạo hành mà nó còn được thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau.

Trong đó có cả việc công kích tinh thần, sử dụng những lời nói gây tổn thương, xúc phạm hoặc bêu xấu người khác với xã hội. Tình trạng này cũng được xem là nguyên nhân phổ biến gây ra chứng trầm cảm ở học sinh.

Thông thường những nạn nhân của bạo lực học đường luôn muốn che dấu tất cả những chuyện mà mình phải hứng chịu. Họ dần rơi vào trạng thái hoảng sợ, bất an với những việc xảy ra xung quanh, đặc biệt là việc phải đến trường.

Ngoài ra, khi trẻ không nhận được sự trợ giúp và hỗ trợ từ những người thân hoặc nhà trường thì nhiều khả năng sẽ dễ bị rối loạn cảm xúc, dần trở nên bế tắc, không muốn tiếp xúc với mọi người và ám ảnh với những hành vi, lời nói có khả năng gây tổn thương.

Yếu tố tác động từ xã hội

Trầm cảm tuổi học sinh có khả năng xuất hiện bởi rất nhiều nguyên nhân không giống nhau. Trong số đó thì tố tác động từ xã hội cũng có liên quan mật thiết đến việc hình thành bệnh lý này.

Đặc biệt là trong giai đoạn tuổi học sinh, thời điểm hiện nay trẻ sẽ dần thay đổi và phát triển mọi mặt về suy nghĩ, cảm xúc, hành vi, và tư duy của bản thân.

Chính vì thế, khi bị ảnh hưởng từ bên ngoài, trẻ sẽ rất dễ bị tác động bởi những việc tiêu cực, từ đó khiến cho trẻ xuất hiện nhiều suy nghĩ, hành vi lầm lẫn.

Những chuyên gia cũng cho biết, ở một thời gian nhất định nào đó, trẻ cũng sẽ bị mất phương hướng và dần xuất hiện những hành vi không đúng đắn, suy nghĩ tiêu cực.

Một số nguyên nhân khác

Bên cạnh những nguyên nhân thường gặp trên thì tình trạng trầm cảm ở học sinh cũng có thể khởi phát bởi một số yếu tố nguy cơ sau:

• Do di truyền
• Mất cân bằng nồng độ hormone trong cơ thể
• Sang chấn tâm lý, bị ám ảnh tinh thần trong khoảng thời gian dài.
• Đối tượng học sinh trong cộng đồng LGBT

Dấu hiệu trầm cảm ở học sinh

Trầm cảm ở học sinh cũng có những biểu hiện giống như các dạng trầm cảm khác. Cụ thể như:

Biểu hiện về cảm xúc, tinh thần

• Luôn cảm thấy buồn bã, chán nản, tuyệt vọng.
• Không còn cảm thấy hứng thú đối với những hoạt động diễn ra xung quanh, ngay cả những việc mà bản thân từng yêu thích trước kia.
• Cảm thấy thất vọng về bản thân, luôn tự ti với chính mình.
• Mất tập trung, không thể hoàn thành tốt các công việc được giao, ngay cả những việc đơn giản.
• Hay quên, trí nhớ suy giảm
• Ngại giao tiếp, trò chuyện với những người xung quanh, có xu hướng muốn tự cô lập chính mình.
• Xuất hiện những suy nghĩ tiêu cực, bi quan về cuộc sống.
• Suy nghĩ đến cái chết và có ý định muốn tự sát để giải thoát bản thân.

Biểu hiện về thể chất

• Rối loạn giấc ngủ, ngủ không ngon giấc, khó ngủ, thường mơ gặp ác mộng hoặc ngủ quá nhiều.
• Người bệnh thường chán ăn, ăn không ngon miệng, hay bỏ bữa hoặc đôi lúc ăn mất kiểm soát.
• Cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống.
• Vận động chậm chạp, lười di chuyển
• Đau đầu, chóng mặt, đau lưng,…

Hậu quả của trầm cảm ở học sinh

Trầm cảm ở học sinh là tình trạng khá phổ biến, nó có thể khởi phát bởi rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ gây ra rất nhiều hậu quả ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của bệnh nhân.

• Suy giảm chất lượng học tập: Các triệu chứng của trầm cảm kéo dài sẽ khiến trẻ mất tập trung, suy giảm trí nhớ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình học tập của trẻ, từ đó kết quả học tập bị sa sút đáng kể.
• Chất lượng sống kém: Trầm cảm có thể khiến cho chất lượng cuộc sống của người bệnh bị suy giảm nghiêm trọng. Hầu như bệnh nhân không muốn thực hiện bất kì công việc nào, thậm chí là việc vệ sinh cá nhân hàng ngày. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển về sau của trẻ nhỏ.
• Ảnh hưởng đến các mối quan hệ: Biểu hiện đặc trưng của trẻ bị trầm cảm đó chính là sự xa lánh với mọi người xung quanh, trẻ không muốn tiếp xúc hay trò chuyện với bất kì ai. Ngoài ra, những biểu hiện bất thường ở trẻ cũng khiến cho trẻ dần mất đi các mối quan hệ bạn bè, xã hội.
• Nguy cơ tự sát cao: Nếu tình trạng trầm cảm ở học sinh không được can thiệp sớm sẽ khiến cho trẻ dần có những suy nghĩ tiêu cực, nguy cơ tự sát tăng cao.

Cách điều trị trầm cảm ở học sinh

Trầm cảm ở học sinh có thể gây nên nhiều hậu quả vô cùng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và làm suy giảm chất lượng học tập của trẻ. Tuy nhiên, nếu có thể sớm phát hiện và điều trị kịp thời thì các triệu chứng của bệnh sẽ được cải thiện tốt hơn.

Cũng giống như các chứng trầm cảm khác, trầm cảm tuổi học đường cũng sẽ được áp dụng những biện pháp như sử dụng thuốc, tâm lý trị liệu, hỗ trợ cải thiện tại nhà. Tùy vào mức độ, nguyên nhân, gây ra bệnh mà các chuyên gia sẽ cân nhắc lựa chọn phương pháp hỗ trợ tốt nhất.

Source: Sưu tầm.

Category: Tâm lý – Trầm cảm